Malzeme İhtiyaç Planlaması Nedir?
Malzeme İhtiyaç Planlaması (Material Requirements Planning–MRP) talebi bağımlı olan parçaların üretim ve satın almasının çizelgelenmesi için kullanılan popüler bir metottur. Bu yazımda Malzeme İhtiyaç Planlamasının mantığı ve tekniğini ele alacağım aynı zamanda ERP’de nasıl yönetildiğini açıklayacağım.
Malzeme İhtiyaç Planlaması talebi bağımlı olan parçaların üretim ve satın almasının çizelgelenmesi için kullanılan bilgisayar tabanlı bilgi sistemidir. MRP ’nin temel felsefesi ve tekniği kolay ve basittir. Sistem, bitmiş ürünlerin montaj, alt montaj, bileşenler ve hammaddeler hiyerarşisinde yapıldığını varsayar. MRP Sisteminin çıktısı, gerçekleşen müşteri siparişleri veya talep tahminlerine dayalı olarak (Ana Üretim Çizelgesi-MPS in çıktısı) geliştirilen bitmiş ürünlere ait ihtiyaçların bir çizelgesidir. Sistem bitmiş ürünlerin gereksinimlerini, ürün ağacı verisi ve geçmiş teslim tarihi bilgilerini kullanır. MRP Sistemi, ihtiyaç duyulan zamanda (daha erken değil çünkü envanter maliyetlerini arttırır) üretilecek veya malzeme olarak kullanılmak üzere sipariş edilecek montaj, alt montaj ve bileşenlerin geriye doğru takibini yapar.
Üretim ve tedarik teslim tarihleri makul derecede güvenilir olduğu taktirde bu süreç bir hayli basittir. Bununla beraber, eğer şirket düzinelerce veya yüzlerce ürün üretiyorsa, üretilmesi ve çizelgelenmesi gereken binlerce bileşen söz konusu olabilir. Bu da güçlü bir bilgisayar sisteminin olmasını şart kılar. Bilgisayar tüm bileşenlere ait mevcut envanter bilgisini, zaman boyunca ki bütünleşik bileşen gereksinimlerini, çizelgelerini, üretim ve satın alma faaliyetlerini hızlı, güncel ve sürekli bir şekilde sağlayabilir.
MRP Sisteminin birincil çıktıları; her bir parça bileşeninin ne zaman ve ne miktarda üretilmesi veya satın alınması gerektiği bilgisini içeren üretim ve satın alma çizelgeleri ile her bir ihtiyaç duyulan parçanın sipariş emirlerinin verilmesidir. Bunların yanında MRP Sistemi kaynak kullanım raporlarını, sapma raporlarını (zamanında yetişmeyen/problemli durumları bildiren rapor), performans raporlarını ve diğer planlama ve kontrol dokümanlarını üretebilir. Ayrıca Malzeme İhtiyaç Planlamasını firmalar; stok harcamalarını olabildiğince aza indirmek, üretim etkinliğini artırmak ve alıcıya yapılan hizmeti geliştirmek amacıyla kullanabilecekleri gibi Malzeme İhtiyaç Planlamasını üretim planlamada ve stok kontrol faaliyetlerini gerçekleştirirken de kullanabilirler. MRP Sistemi eksiksiz bir planlamayı, etkili bir malzeme kontrolünü ve meydana gelebilecek değişikliklerde planların tekrar düzenlenmesini sağlamaktadır. Stok seviyesini en düşük seviyede tutarken, ihtiyaç duyulan malzemenin istenilen yerde ve zamanda hazır bulunması imkanını sağlar.